Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Οδηγού Ελέγχου της Βαρρόας – Για Νεοζηλανδούς(!!!) Μελισσοκόμους

Το παρακάτω κείμενο είναι απλή μετάφραση και αναδημοσίευση του Οδηγού Ελέγχου της Βαρρόας – Για Νεοζηλανδούς(!!!) Μελισσοκόμους του Mark Goodwin και Cliff Van Eaton, πολυσέλιδη έκδοση(120 σελ.) του Υπουργείου Γεωργίας και Δασών της Ν. Ζηλανδίας( MAF) ( ISBN 0-478-07958-3) Copyright 2001. Το αυθεντικό κείμενο είναι στην διεύθυνση http://beedata.com/pop-goodwin.htm.

Εύχομαι, κάποια στιγμή, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της Ελλάδος, να προβεί σε τέτοιου είδους ενημερωτική προσπάθεια για ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως η καταπολέμηση της Βαρρόα.

Οι Mark Goodwin & Cliff Van Eaton είναι επιστήμονες στο Horticulture and Food Research Institute( HortResearch) και παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις ερευνητικές προσπάθειες της Ν. Ζηλανδίας για την καταπολέμηση της Βαρρόας.

Οι ίδιοι έχουν γράψει, το «Καταπολέμηση της Αμερικάνικης Σηψηγονίας χωρίς την χρήση φαρμάκων» έκδοση της Εθνικής Ομοσπονδίας Μελισσοκόμων της Ν. Ζηλανδίας το 1999.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΡΡΟΑ:

Γιατί πρέπει να ελέγχουμε την βαρρόα?

Εάν δεν υπάρχει καταπολέμηση, η βαρρόα θα καταστρέψει, στο τέλος, όλες τις κυψέλες.

6.3 OΡΓΑΝΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ

Η ανάγκη ανάπτυξης ουσιών για την καταπολέμηση της βαρρόα ως εναλλακτικά στα συνθετικά χημικά τόσο για την επιθυμία χρήσης «φυσικών» ουσιών όσο για το ενδιαφέρον σχετικά με τα υπολλείματα των συνθετικών χημικών που εμφανίζονται στα προιόντα της μέλισσας.

Δύο ειδών οργανικές ουσίες ελέγχου της βαρρόα( αιθέρια έλαια και οργανικά οξέα ) έχουν ερευνηθεί και είναι πολλά υποσχόμενα , είναι τώρα σε ευρεία χρήση στην Ευρώπη.

Αρκετές άλλες ουσίες ( μεταξύ αυτών ζάχαρη για γκλασάρισμα (icing sugar) και λάδι λαχανικών) δίνουν υποσχέσεις αλλά περισσότερη έρευνα απαιτείται η οποία θα δείξει την ικανότητα να σκοτώνει υψηλά ποσοστά ακάρεων κάτω από συνθήκες υπαίθρου.

6.3.1 ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ

Υπάρχουν εκχυλίσματα από φυτά τα οποία είναι πολύ πτητικά (εξατμίζονται γρήγορα) και έχουν δυνατή, χαρακτηριστική μυρωδιά. Βρίσκονται σε όλα σχεδόν τα φυτά, αλλά μόνο αυτά που περιέχουν περισσότερο από 0,1% ταξινομούνται σαν «αιθέρια» έλαια.

Τα αιθέρια έλαια παρουσιάζουν διάφορες λειτουργίες στα φυτά. Είναι συγχρόνως τοξικά και απωθητικά στα έντομα. Προστατεύουν επίσης τα φυτά από βακτήρια και μύκητες. Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται σε προιόντα από φυσικά εντομοκτόνα όπως κεριά σιτρονέλλας και αντιψειρικά σαμπουάν για κατοικίδια ζώα.

Πάνω από 150 ουσίες αιθερίων ελαίων έχουν εξεταστεί για την ικανότητα τους να σκοτώνουν την βαρρόα. Αυτά με υψηλά επίπεδα εξάτμισης ήταν τα καλύτερα στο να σκοτώνουν ακάρεα.

Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματικά, τα έλαια δεν πρέπει να σκοτώνουν μέλισσες και κάτω από πειράματα μόνο 9 στα 24 υψηλής εξάτμισης αιθέρια έλαια σκοτώνουν λιγότερο από 10% των μελισσών.

Ένα πρόβλημα με τα αιθέρια έλαια σε σύγκριση με τα χημικά όπως το fluvalinate είναι η μικρή διαφορά μεταξύ του ποσοστού της ουσίας η οποία σκοτώνει την βαρρόα και του ποσοστού που σκοτώνει τις μέλισσες. Το fluvalinate είναι 800-1000 φορές πιο τοξικό στην βαρρόα απ ότι στις μέλισσες.

Τα αιθέρια έλαια είναι γενικώς μη τοξικά στον άνθρωπο, με εξαίρεση το τσάι του Καναδά(wintergreen), και η θυμόλη μπορεί να είναι επικίνδυνη εάν έρθει επαφή με τα μάτια.

Τα αιθέρια έλαια μπορούν να απορροφηθούν από το κερί και στην συνέχεια να εξαφανιστούν με τον χρόνο. Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν γεύση και ίχνη μυρωδιάς η οποία μπορεί να ανιχνευτεί από ειδικούς . Η Ελβετία έχει βάλει κάποια κατώτερα όρια σε κάποια αιθέρια έλαια ελέγχου της βαρρόα.

6.3.1.1 ΘΥΜΟΛΗ

Η θυμόλη είναι αιθέριο έλαιο το οποίο εκχυλίζεται από θυμάρι. Το ποσοστό της θυμόλης στο θυμάρι εξαρτάται από την ποικιλία. Ο τύπος της μεθόδου της εκχύλισης επίσης έχει επίδραση στην χημική σύνθεση. Έλλειψη σταθερότητας στην σύνθεση επηρεάζει την ικανότητα της ουσίας να σκοτώνει την βαρρόα.

Η θυμόλη είναι το μόνο αιθέριο έλαιο το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως, σκοτώνει υψηλό ποσοστό ακάρεων και δεν σκοτώνει σημαντικό αριθμό μελισσών. Τα πειράματα έχουν δείξει ότι σκοτώνει το 66-98% των ακάρεων και έχει δείξει παρόμοια αποτελεσματικότητα όπως το μυρμηκικό οξύ σε έναν αριθμό πειραμάτων.

Η αποτελεσματικότητα της θυμόλης είναι παρόμοια σε ποικίλες μεθόδους εφαρμογής όπως ανάρτηση σκόνης μεταξύ των πλαισίων σε διχτυωτά σακουλάκια, σε υγρή μορφή χυμένο σε σφουγγάρι στην κορυφή των πλαισίων και εξατμιστήρας συνεχούς λειτουργίας τοποθετημένος μεταξύ των πλαισίων με γόνο.

Η θυμόλη σκοτώνει μεγαλύτερο ποσοστό ακάρεων βαρρόας όταν υπάρχει λίγο ή καθόλου γόνος, από την στιγμή που οι ατμοί της δεν εισχωρούν μέσα στον γόνο. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος πρέπει να είναι > 12 C και κατά προτίμηση >15 C. Η σωστή εποχή εφαρμογής είναι πολύ σημαντική για τα μέγιστα αποτελέσματα.

Η θυμόλη αφήνει υπολείμματα γεύσης στο μέλι και στο κερί, αλλά δεν παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι εάν το προιόν εφαρμοστεί μετά τον τρύγο, τα κατώτερα επίπεδα γεύσης (1,1ppm) δεν θα μεταφερθούν στο μέλι της επόμενης περιόδου.

ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΥΜΟΛΗΣ:

Η θυμόλη υπάρχει σε κρυσταλλική μορφή, και χρησιμοποιείται είτε λιωμένη σε αλκοόλ είτε αυτούσια.

Α. Προφυλάξεις:

· Αποφύγεται την επαφή με το δέρμα γιατί μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα.

· Αποφύγεται την επαφή με τα μάτια γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά.

· Αποφύγεται την κατάποση γιατί είναι επικίνδυνη.

· Αποφύγεται να την αναπνέεται γιατί προκαλεί επιζήμια αποτελέσματα.

Διαβάστε την ετικέττα πρίν την χρήση και πάρτε όλες τις συνιστώμενες προφυλάξεις.

Β. Ασφαλή χρήση:

· Φορέστε προστατευτικά γάντια για οξέα.

· Χρησιμοποιείστε γυαλιά.

· Μια μάσκα για σκόνες απαιτείται όταν χρησιμοποιείται η πρώτη ύλη για αποφυγή εισόδου της σκόνης στο αναπνευστικό σύστημα.

· Παροχή άφθονου νερού σε περίπτωση ατυχήματος.

· Προσεκτικό πλύσιμο των άδειων υλικών συσκευασίας.

Γ. Αποφύγη υπολλειμάτων:

· Μην εφαρμόζεται την θυμόλη όταν υπάρχει μέλι στις κυψέλες ή υπάρχει νεκταροέκρριση ένα το μέλι προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση.

Δ. Μέθοδοι εφαρμογής:

Η θυμόλη λειτουργεί παράγοντας ατμούς οι οποίοι εισχωρούν στην κυψέλη. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει επαρκής χώρος μεταξύ του εξωτερικού καπακιού και των κηρηθροφορέων έτσι ώστε οι ατμοί της να φτάσουν σε όλα τα μέρη της κυψέλης. Χρησιμοποιείστε έναν ξύλινο δακτύλιο-στεφάνη πάνω από τους κηροθροφορείς στην γονοφωλιά.

Η θυμόλη εφαρμόζεται ως:

· Σε υγρή μορφή σε απορροφητικά υλικά( vitex, ταμπόν).

· Σε κρυσταλλική μορφή.

1. Σε υγρή μορφή σε απορροφητικά υλικά( vitex, ταμπόν).

· Τα απορροφητικά υλικά είναι από βερμικουλλίτη, πράσινο αφρολέξ το οποίο χρησιμοποιείται από ανθοπώλες.

· Κόψτε το αφρολέξ σε ορθογώνια 6cm x4cm και 0,5cm πάχος.

· Για κάθε κυψέλη που θα γίνει θεραπεία, λιώστε 4 γραμμάρια θυμόλης σε 4 ml αλκοόλη 75%.

· Ανακατέψτε το μίγμα μέχρι να λιώσουν οι κρύσταλλοι της θυμόλης.

· Χρησιμοποιείστε μια μεγάλη σύριγγα που να παίρνει περισσότερα από 8 ml διαλύματος .

· Τοποθετήστε δύο τεμάχια από το απορροφητικό υλικό, στην κορυφή των κηρηθροφορέων σε δύο αντίθετες γωνίες της γονοφωλιάς.

· Τοποθετήστε τον δακτύλιο στο κουτί πριν βάλετε το καπάκι.

· Εφαρμόστε άλλα 8ml διαλύματος σε κάθε κομμάτι απορροφητικού υλικού 2-3 φορές κάθε 8 ημέρες.

2. Σε κρυσταλλική μορφή.

· Χρησιμοποιείστε καπάκια από πλαστικά βάζα διαμέτρου 5-7 cm.

· Για κάθε κυψέλη, τοποθετείστε 2 καπάκια στην κορυφή των κηρηθροφορέων σε δύο αντίθετες γωνίες της γονοφωλιάς.

· Βάλτε 4gr κρυσταλλικής θυμόλης σε κάθε καπάκι.

· Τοποθετήστε τον δακτύλιο στο κουτί πριν βάλετε το καπάκι.

· Εφαρμόστε άλλα 4gr κρυσταλλικής θυμόλης σε κάθε καπάκι, 2-3 φορές κάθε 8 ημέρες.

ΜΥΡΜΗΚΙΚΟ(ΦΟΡΜΙΚΟ) ΟΞΥ-ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ

Χρήση μυρμηκικού οξέος.

Στην βιολογική μελισσοκομία γίνεται χρήση πολλών ουσιών(οξέα, αιθέρια έλαια, φυτικά εκχυλίσματα κλπ) για την καταπολέμηση των ασθενειών της μέλισσας. Για την βαρρόα, όμως το μυρμηκικό και το γαλακτικό οξύ είναι τα πιο συνήθη.
Το πιο επικίνδυνο είναι το μυρμηκικό οξύ, κατά την εφαρμογή του να λαμβάνουμε προστατευτικά μέτρα, γάντια, γυαλιά και μάσκα. Είναι καυστικό και αν πέσει πάνω στο δέρμα μας θα μας κάνει εγκαύματα. Παρόλο που είναι το πιο επικίνδυνο είναι το πιο αποτελεσματικό και πιο εύκολο στην χρήση του.
Χρόνος επέμβασης
Κάνουμε 5 θεραπείες ανά 5 ημέρες, για να πιάσουμε όλο τον κύκλο αναπαραγωγής της βαρρόα, τόσο στις εργάτριες όσο και στους κηφήνες. Η θεραπεία γίνεται 2 – 3 φορές τον χρόνο. Φθινόπωρο (Οκτώβριο, Νοέμβριο) και νωρίς την Άνοιξη(Φεβρουάριο, Μάρτιο). Την εφαρμογή του το καλοκαίρι την κάνουμε μετά τον τρύγο του Ιουνίου ή Ιουλίου, κατόπιν δειγματοληπτικού ελέγχου για την ύπαρξη βαρρόα και σε ποιο επίπεδο ευρίσκεται.
Υλικά
Νάιλον ή πλαστικά τεμάχια διαστάσεων 50 Χ 60 εκατοστά.(όσες κυψέλες)
Νάιλον ή πλαστικά τεμάχια διαστάσεων 18 Χ 25 εκατοστά.(όσες κυψέλες)
Δοσομετρητής πλαστικός χωρητικότητας 25 γραμμαρίων.
Χαρτί κουζίνας γκοφρέ σε ρολό.
Ζεύγος γαντιών
Μάσκα προσώπου μιας χρήσης.
Γυαλιά
Δοσολογία
Χρησιμοποιούμε 2,5 γραμμάρια για κάθε πλαίσιο με μέλισσες πάνω. Για ένα δεκαρισμένο μελίσσι(σε πληθυσμό), 65% πυκνότητας μυρμηκικό οξύ, χρειαζόμαστε 25 γραμμάρια. Για μικρότερης δυναμικότητας μελίσσια αφαιρούμε 2,5 γραμμάρια περίπου ανά πλαίσιο. Υπάρχουν ειδικά ΄΄μετρίδια΄΄ σαν μεγάλες δακτυλήθρες, με χαραγμένα στο εξωτερικό μέρος τα γραμμάρια που χωράνε, έχουν διαιρέσεις ανά μισό γραμμάριο κλπ. Τα βρίσκει κανείς σε όλα τα καταστήματα γεωργικών φαρμάκων αλλά και στα φαρμακεία.
Τρόπος χρήσης
Κόβουμε από ρολό πλαστικό ή νάιλον τεμάχια διαστάσεων 18Χ25 εκατοστά, τόσα όσα και τα μελίσσια μας. Τοποθετούμε τα πλαστικά τεμάχια πάνω στους κηρηθροφορείς και πάνω τους τοποθετούμε 5-6 φύλλα από χαρτί κουζίνας, (τα διπλώνουμε σε ζικ-ζακ ή τυλιχτά φύλλο με φύλλο, μπορούμε και να τα κόψουμε βέβαια αλλά καλό είναι να τα πιάσουμε με συραπτικό για ευνόητους λόγους). Πάνω στα τυλιγμένα φύλλα χαρτιού κουζίνας και κατά μήκος των κηρηθροφορέων τοποθετούμε την πόρτα της κυψέλης ή ένα άλλο αντικείμενο περίπου με τις ίδιες διαστάσεις, ραντίζουμε την επιφάνεια του χαρτιού με την ποσότητα που θέλουμε, μυρμηκικό οξύ και κατόπιν σκεπάζουμε όλη την επιφάνεια της ανοικτής κυψέλης με τα πλαστικά ή νάιλον κομμάτια διαστάσεων 50Χ60 εκατοστά, για να μην φύγουν οι εκλυόμενοι ατμοί από τα παράθυρα του καπακιού. Αφήνουμε περίπου 3 ώρες το όλο σύστημα να δουλέψει και κατόπιν ανοίγουμε τα καπάκια και αφαιρούμε τα πλαστικά και το χαρτί κουζίνας.
Τιπς
-Μπορούμε να κλείσουμε τα παράθυρα του καπακιού με σφουγγαράκια ή χαρτοταινία και να αποφύγουμε τα μεγάλα πλαστικά ή νάιλον τεμάχια.
-Το κάτω πλαστικό το χρησιμοποιούμε για να μην έρθουν σε επαφή οι μέλισσες με το μυρμηκικό οξύ.
-Οι ιδανικές συνθήκες χρήσης είναι η θερμοκρασία να είναι από 18-20ο Κελσίου τουλάχιστον κατά τις πρώτες 2 ώρες.
-Οι αναφερόμενες διαστάσεις των πλαστικών δεν είναι κρίσιμες, μπορούμε να τις αλλάξουμε μερικά εκατοστά πάνω ή κάτω.
-Τοποθετούμε την πόρτα πάνω από το χαρτί κουζίνα για να υπάρχει χώρος και να διαφεύγουν οι εκλυόμενοι ατμοί.
-Στην περίπτωση που κάποιο μελίσσι αντιδράσει με ομαδική έξοδο από την κυψέλη τότε ανοίγουμε το καπάκι και αφήνουμε να αεριστεί η κυψέλη για 15 περίπου λεπτά και στην συνέχεια την ξανακλείνουμε.
-Μπορούμε να κάνουμε εφαρμογή ανά 10 η περισσότερα μελίσσια κάθε φορά, να τα κλείνουμε και να συνεχίζουμε με άλλα 10.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η λήψη προστατευτικών μέτρων κατά την χρήση του μυρμηκικού οξέος κρίνεται υποχρεωτική και αναγκαία διότι είναι καυστικό.
Τα γάντια σε όλη την διάρκεια των χειρισμών με οξέα, πρέπει να φοριούνται στα χέρια, η μάσκα να καλύπτει στόμα και μύτη, και τα γυαλιά να μας προφυλάσσουν τα μάτια, δεν είναι τόσο αθώα όσο θέλουμε ή τα κάνουμε να φαίνονται κάποια πράγματα.
Σε περίπτωση που έρθει σε επαφή με το δέρμα μας, ξεπλένουμε με πολύ και καθαρό νερό το μέρος αμέσως.
Αν πέσει στα μάτια μας, τα ξεπλένουμε πολύ και καθαρό νερό και πάμε κατευθείαν για άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο.




Υπάρχουν εξειδικευμένα σκευάσματα ελεγχόμενης απελευθέρωσης του μυρμηκικού οξέος  (ΜΟ) όπως είναι το MAQS, Mite Away και το Apicure Formic acid. Από αυτά στην Ελλάδα είναι εγκεκριμένο μόνο το MAQS. H χρησιμοποίηση των εξειδικευμένων αυτών σκευασμάτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Εφαρμόζονται σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος από 10 έως 26ο C. Σε υψηλές θερμοκρασίες  (>30οC) παρατηρείται απότομη εξάτμιση του ΜΟ, απώλεια γόνου, μελισσών, βασιλισσών και λιποταξία.
Η αυτοσχέδια χρησιμοποίηση  του ΜΟ αραιωμένου με νερό από τον μελισσοκόμο, απαιτεί επίσης  προσοχή στην αραίωσή και στον τρόπο εφαρμογής. Το ΜΟ εμπορίου συνήθως είναι 85% πυκνότητας και θα πρέπει να  αραιωθεί. Ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι και η αραίωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.
Πίνακας 1. Προτεινόμενη δοσολογία μυρμηκικού οξέος
Θερ/σία oC Συγκέντρωση % Ποσότητα εφαρμογής/μελίσσι (ml)
>30 50 50
25-29 65 25-30
10-24 70 25-30 
H αραίωση του ΜΟ γίνεται με το τύπο V1.C1=V2.C2. 

Όπου V1 είναι η ποσότητα του Μ.Ο. από την συσκευασία, που χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε από το αρχικό  διάλυμα.  Όπου C1 είναι η συγκέντρωση του ΜΟ που αγοράστηκε (έστω 85%).

Η V2 είναι η συνολική ποσότητα διαλύματος που υπολογίζουμε ότι θα χρειαστούμε για μια θεραπεία.  Για παράδειγμα εάν έχουμε 10 μελίσσια και στο καθένα θα ρίξουμε 50 ml, το V2 θα είναι 500 ml.

Το C2 είναι η συγκέντρωση του ΜΟ που θέλουμε να έχουμε, στην περίπτωση του καλοκαιριού δηλαδή 50%. Μας μένει να βρούμε πόση ποσότητα (V1) θα πάρουμε από το αρχικό αγορασμένο φορμικό οξύ ώστε να την κατεβάσουμε στο επιθυμητό 50%. Σύμφωνα με τα παραπάνω, έχουμε V1.85=500.50, δηλαδή V1= 294ml.

Άρα για να θεραπεύσω τα 10 μελίσσια με 50ml ΜΟ ανά μελίσσι, συγκέντρωσης 50%, θα πρέπει να λάβω από το σκεύασμα εμπορίου (85%) ποσότητα ίση με 294 ml και να προσθέσω σ’ αυτήν  206 ml νερό για να γίνει ο τελικός όγκος 500ml.

Η εφαρμογή του γίνεται με συσκευές (διανεμητήρες) εμπορίου, σταδιακής απελευθέρωσης όπως είναι οι FAM-Liebfelder, Universal, MiteGoneTM και Nassenheider  (εκ. 1). Η χρησιμοποίηση των συσκευών αυτών απαιτεί πειραματισμό και δοκιμές από τον μελισσοκόμο σε μελίσσια διαφορετικής δύναμης και σε  διαφορετικές θερμοκρασίες και αραιώσεις που δίνονται στον πίνακα 1.
Υπάρχουν και αυτοσχέδιοι διανεμητήρες  που κατασκευάζονται από ταμπόν που μπορούν να απορροφήσουν και να συγκρατήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα 25-50 ml διαλύματος μυρμηκικού οξέος. Τα ταμπόν αυτά κατασκευάζονται από απορροφητικό χαρτί, εφημερίδες, χαρτοπετσέτες, χαρτί κουζίνας, παιδικές πάνες, κουρέλια, vitex  κ.α (εικ. 2).
Το μυρμηκικό  οξύ εφαρμόζεται σε αρκετές άλλες χώρες και ιδιαίτερα στη Γερμανία. Στην Ελλάδα για πρώτη φορά προτάθηκε από τον Κωνσταντινίδη Γιώργο στο 4ο Πανελλήνιο Μελισσοκομικό Συνέδριο που έγινε στην Καλαμπάκα το 1999 (Μελ. Επιθ. 5/221-223) ως εξής:
«Πάνω στα πλαίσια βάζουμε ένα κομμάτι πλαστικό στις διαστάσεις ενός φύλλου χαρτιού κουζίνας. Πάνω σ’ αυτό βάζουμε πέντε διπλά φύλλα από χαρτί κουζίνας διπλωμένα στο μέγεθος του ενός. Πάνω απ’ αυτό τοποθετούμε το πορτάκι εισόδου ή κάτι αναλόγων διαστάσεων ώστε να αφήσουμε κενό ανάμεσα στο χαρτί κουζίνας και το κομμάτι πλαστικό που θα βάλουμε από πάνω με μέγεθος μεγαλύτερο από το καπάκι»
Η δοσολογία που πρότεινε τότε ο κ. Κωνσταντινίδης ήταν 65% πυκνότητα  μυρμηκικού οξέος με 20-25 ml  διαλύματος σε δεκάρι μελίσσι.
Πρόσφατα ο κ. Ντιώνας Μόσχος  πρότεινε τη χρήση του μυρμηκικού οξέος  σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 30οC σε συγκέντρωση 50% και ποσότητα 50 ml ανά μελίσσι. Η πρόταση αυτή είναι αξιόλογη γιατί τους καλοκαιρινούς μήνες όταν ξεφύγει η βαρρόα και υπάρχουν κοντά αναμενόμενες  ανθοφορίες ή μελιτοεκκρίσεις, είναι σημαντικό να υπάρχει ένα φιλικό και αποτελεσματικό σκεύασμα, το οποίο να μην αφήνει υπολείμματα αλλά και να μην υπάρχουν σημαντικές απώλειες στις μέλισσες. Το υπόστρωμα που πρότεινε ο κ. Ντιώνας ήταν οι βρεφικές πάνες και οι σπογγοπετσέτες (Wettex) σε διπλό πιατάκι (εικ.3). Δοκιμές που έγιναν στο εργαστήριο Μελισσοκομίας έδειξαν ότι οι μέλισσες δέχονται αρκετά καλά την επέμβαση διάλυσης 50% μυρμηκικού οξέος τους καλοκαιρινούς μήνες, δεν εμφανίστηκαν δυσμενείς επιπτώσεις στις μέλισσες και είναι αποτελεσματικό εναντίον της βαρρόα. Παραμένει όμως ακόμα ανοικτό το θέμα του απορροφητικού υλικού που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ώστε να προταθεί ως μια ασφαλής μέθοδος καταπολέμησης της βαρρόα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Εικόνα 1. Συσκευές εμπορίου σταδιακής απελευθέρωσης μυρμηκικού οξέος
Εικόνα 1α
Εικόνα 1β
Εικόνα 1γ
Εικόνα 2. Αυτοσχέδιοι διανεμητήρες ΜΟ
Εικόνα 2
Εικόνα 3. Μέθοδοι διανομής ΜΟ όπως προτάθηκαν από Ντιώνα. α1 και α2 vitex τοποθετημένο σε δύο πιάτα διαφορετικού μεγέθους και α3 βρεφικές πάνες σε θέση απορροφητικού υλικού.
Εικόνα 3α
Εικόνα 3β
Εικόνα 3γ

ΘΥΜΟΛΗ ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΚΗ-ΤΡΟΠΟΙ ΧΡΗΣΗΣ

Α-ΤΡΟΠΟΣ:

   Τοποθετούμε 15 γραμμάρια κρυσταλλικής θυμόλης, πάνω στους κηρηθροφορείς στο κέντρο της κυψέλης μέσα σε ένα πλαστικό μπολ ύψους 3 εκατοστών, σκεπασμένο με ένα τούλι για να μην  πετάξουν οι μέλισσες την θυμόλη έξω από την κυψέλη και για διάρκεια τουλάχιστον 21 ημερών (3 επταήμερα) για τον εργατικό γόνο, προτιμούμε 28 ημέρες (4 επταήμερα).
  Η ιδανική θερμοκρασία είναι 12-32 C, με καλύτερη τους 18 C.
  Η πρώτη εφαρμογή γίνεται την άνοιξη πριν την έντονη νεκταροέκρριση και η δεύτερη το φθινόπωρο μετά τον τρύγο.
  Επειδή η κρυσταλλική θυμόλη έχει μια τάση υγροσκοπικότητας  λόγω της σχετικής υγρασίας της ατμόσφαιρας, ειδικά άνοιξη και φθινόπωρο, ‘παγώνει’ και λόγω αυτής της κατάστασης μειώνεται ο ρυθμός εξάτμισης και συνεπώς η αποτελεσματικότητα της . Συνιστάται η τοθέτηση15 ml καθαρό οινόπνευμα μέσα στο μπολ όπου έχει τοποθετηθεί η θυμόλη για να συνεχίσει σταθερά η εξάτμισή της άρα και η αποτελεσματικότητα της.

Β-ΤΡΟΠΟΣ:         

  Ζυγίζουμε 15 γραμμάρια κρυσταλλικής θυμόλης και τα ανακατεύουμε με 15 ml καθαρό οινόπνευμα, μέχρι να γίνει πλήρη διάλυση.
  Από αυτό το μίγμα(  όγκου περίπου 24 ml) παίρνουμε το 1/3 δηλ. 8 ml και τα μοιράζουμε σε δυο κομματάκια απορροφητικού υλικού( π.χ. Vitex) διαστάσεων τραπουλόχαρτου δηλαδή 4 ml  σε κάθε  κομματάκι, τα οποία τοποθετούμε διαγωνίως πάνω στα πλαίσια. Επαναλαμβάνουμε ανά 7-8 ημέρες, 3 φορές . 

Πιο πρακτικά: Παίρνουμε 500 γρ θυμόλης και 500 ml οινόπνευμα και από το μίγμα παίρνουμε το 1/3 δηλ. 8 ml και τα μοιράζουμε σε δυο κομματάκια απορροφητικού υλικού( π.χ. Vitex) διαστάσεων τραπουλόχαρτου δηλαδή 4 ml  σε κάθε  κομματάκι, τα οποία τοποθετούμε διαγωνίως πάνω στα πλαίσια. Επαναλαμβάνουμε ανά 7-8 ημέρες, 3 φορές . 


Γ-ΤΡΟΠΟΣ:

  Παίρνουμε 30 γραμμάρια κρυσταλλικής θυμόλης και τα λιώνουμε σε 150 κυβικά εκατοστά καθαρό οινόπνευμα. Από το μίγμα αυτό, παίρνουμε 5-20 κυβικά εκατοστά και τα βάζουμε σε 13,5 λίτρα σιρόπι και ταΐζουμε το μελίσσι κατά τακτά χρονικά διαστήματα για 21-28 ημέρες.
 
Δ-ΤΡΟΠΟΣ:

 Η χρήση αυτή μπορεί να επεκταθεί και στην  διαδικασία παρασκευής του ζαχαροζύμαρου(1γρ. θυμόλη+1 ml οινόπνευμα) σε 10 κιλά σακχαροζύμαρο.
  Η χρήση της θυμόλης ,σύμφωνα με πληροφορίες, ΄΄κόβει΄΄ τον βιολογικό κύκλο της βαρρόας, με συνέπεια την έμμεση ΄΄στείρωση΄΄ της θηλυκής βαρρόας.
  Δεν επηρεάζει την βασίλισσα και τον γόνο. Δεν αφήνει υπολείμματα στο κερί και στο μέλι.
Είναι εγκεκριμένο  στην Βιολογική Μελισσοκομία.
Αποτελεσματικότητα πάνω από 95%, σε ιδανικές συνθήκες
θερμοκρασιών 12-32 C, με καλύτερη τους 18 C.

E-ΤΡΟΠΟΣ:

ΧΡΗΣΗ ΘΥΜΟΛΗΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΑΡΡΟΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΗΛΙΕΛΑΙΟΥ


Θα χρειαστούμε:
·        500 γραμ. κρυσταλλική θυμόλη (βγάζει όγκο περίπου 315 ml)
·        Περίπου 125 ml   καθαρό άσπρο οινόπνευμα 95% ,
·        2 λίτρα  ηλιέλαιο

·        Σύριγγα των 25 ml ή περισσότερο.

·        Βετέξ πάχους περίπου 3 χιλ( όχι μικρότερο διότι το ΄μαδάνε΄ εύκολα) και διαστάσεων περίπου 5 χ10 εκ.

Ανακατεύουμε και έχουμε ένα διάλυμα 2440 ml περίπου για 100 μελίσσια για μια χρήση.

Με την χρήση της σύριγγας μετράμε περίπου 12 ml του διαλύματος(θυμόλη+οινόπνευμα+ ηλιέλαιο) τα οποία θα έχουν 2,5 γρ  θυμόλης.


·        Παίρνουμε 2 τεμ.  Βετέξ (δηλ. 2 χ 2,5 γρ= 5γρ.θυμόλης) πάχους περίπου 3 χιλ( μικρότερο το ΄μαδάνε΄ εύκολα) και διαστάσεων περίπου 5 χ10 εκ. και τα τοποθετούμε πάνω στα πλαίσια περίπου 10 εκ το ένα από το άλλο κοντά στην περιοχή του γόνου.
·        Επαναλαμβάνουμε κάθε 7-8 ημέρες για τρεις φορές.
    Συνιστάται καλή ανακίνηση του διαλύματος. πριν την κάθε χρήση.
·        Εφαρμογή άνοιξη και φθινόπωρο από 12-30 C.

ΣΥΣΚΕΥΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΕΞΑΤΜΙΣΗΣ ΦΟΡΜΙΚΟΥ(ΜΥΡΜΗΚΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΑΡΡΟΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ!!


ΔΕΝ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΓΙΑ ΠΩΛΗΣΗ

FAM-Dispenser- συσκευή ελεγχόμενης εξάτμισης μυρμηκικού (φορμικού) οξέος για την καταπολέμηση της βαρρόα.
Γράφει: Σιγκούδης Άνθιμος Γεωπόνος-Μελισσοκόμος,
κιν: 69 37-47 53 57
Το FAM-Dispenser έχει αναπτυχθεί από το Swiss Bee Research Centre Agroscope Liebefeld-Posieux (πρώην FAM Liebefeld)- Ελβετία.
Χρησιμοποιείται για την εφαρμογή του Μυρμηκικού(φορμικού) οξέος και διακρίνεται για την απλότητα στην εφαρμογή του και την αποτελεσματικότητα του.
Εφαρμογή:
Ο εξατμιστήρας ανοίγεται και χύνουμε το οξύ πάνω στο σφουγγάρι.
Αφού κλείσουμε την συσκευή, ρυθμίστε τα κενά σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης. Τοποθετείστε την συσκευή στην κορυφή των κηρηθροφορέων με τα ανοίγματα τοποθετημένα προς τα κάτω.
Φορέστε προστατευτικά γυαλιά, γάντια, φόρμα.

Μετά την χρήση της συσκευής το σφουγγάρι πλένεται και διατηρείται υγρό για να μην σπάει.
Εποχή εφαρμογής –δόση:
1. Τον Αύγουστο μετά τον τρύγο για μια βδομάδα 130 ml μυρμηκικό οξύ 70%
2. Τον Σεπτέμβριο για 2-3 βδομάδες 130 ml μυρμηκικό οξύ 70%.
Ρύθμιση της επιφάνειας εξάτμισης:
Θεραπεία Αυγούστου: 7 μέρες
Θέση
15-20 C
3
20-25 C
2
25-30 C
1(δύο πρώτες μέρες),3 (επόμενες)
Θεραπεία Σεπτεμβρίου:14μέρες

10-15 C
5
15-20 C
4
20-35 C
3


Στρατηγική ελέγχου της βαρρόα:
Ο συνδυασμός θυμόλης κρυσταλλικής ή μυρμηκικού οξέος τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο και οξαλικού οξέος( σε σιρόπι ή εξατμιζόμενο με την συσκευή VARROX) τον Νοέμβριο-Δεκέμβριος όταν δεν έχει γόνο( συνθήκες Ελβετίας), γιατί το οξαλικό σκοτώνει τον γόνο της βαρρόας αλλά και της βασίλισσας, έχει τα καλύτερα αποτελέσματα.
Η μείωση του ποσοστού του μυρμηκικού οξέος από 85% σε 70% γίνεται-ΠΡΟΣΟΧΗ ΠΟΛΥ ΕΔΩ- με την προσθήκη οξέος (1000ml 85%) σε νερό 215 ml και όχι το νερό μέσα στο οξύ γιατί υπάρχει κίνδυνος εξώθερμης αντίδρασης.